Zwykły użytkownik może się przestraszyć, jeśli będzie musiał wpisywać polecenia. Dlaczego nie mógłby dowolnie wskazywać i klikać w Gentoo (i w Linuxie w ogólności)? Więc, *duży uśmiech*, oczywiście możesz to robić :-) Linux oferuje dużą różnorodność wodotryskowych interfejsów użytkownika i środowiska, które możesz doinstalować do swego systemu.

Jedna z większych niespodzianek, która spotyka nowych użytkowników: graficzny interfejs użytkownika jest niczym więcej niż aplikacją, która działa w systemie. To nie jest część jądra Linux lub innych wnętrzności systemu. Xorg jest potężnym narzędziem, które dostarcza pełnię możliwości graficznych dla twojej stacji roboczej.

Jako że standardy są ważne, standard dla rysowania i przenoszenia okien na ekranie, współdziałanie z użytkownikiem dzięki myszce i klawiaturze i inne podstawowe standardy zostały utworzone i nazwane X Window System, zwykle skracane do X11 lub po prostu X-y. Używa się tego na Unixie, Linuxie i innych podobnych do Unixa systemach operacyjnych na całym świecie.

Aplikacja, która udostępnia Użytkownikom Linuxa możliwość działania graficznego interfejsu użytkownika, i która używa standardu X11 to Xorg-X11, odnoga projektu XFree86. XFree86 zdecydowało się użyć licencji, która mogłaby nie być zgodna z licencją GPL; dlatego zalecane jest użycie Xorg. Zauważ jednak, że różnice pomiędzy Xorg a XFree86 są aktualnie bardzo małe; jeśli znasz jedną, znasz drugą. Wersje XFree86 wcześniejsze niż 4.4 również są dostępne przez Portage.

Projekt X.org stworzył i zarządza wolnorozprowadzalną otwartoźródłową realizacją systemu X11. Jest to otwartoźródłowa oparta na X11 infrastruktura pulpitu.

Xorg udostępnia interfejs pomiędzy sprzętem a oprogramowaniem graficznym, które chcesz uruchamiać. Poza tym, Xorg jest również w pełni sieciowo zorientowany, co oznacza, że możesz uruchomić aplikację na jednym systemie oglądając ją na innym.

Wystarczy tej gadki, przejdźmy do konkretów. Aby zainstalować Xorg, potrzebujesz tylko uruchomić emerge xorg-x11. Instalowanie Xorg trochę zajmuje, więc może będziesz chciał coś przegryźć w trakcie czekania.

# emerge xorg-x11

Kiedy instalacja jest zakończona, możesz potrzebować przeładowania kilku zmiennych zanim będziesz kontynuować. Uruchom po prostu env-update, a następnie source /etc/profile i wszystko masz ustawione. To nie uszkadza w żaden sposób twojego systemu.

# env-update
# source /etc/profile

Plik konfiguracyjny Xorg nazywa się xorg.conf i znajduje się w /etc/X11. Pakiet Xorg-X11 dostarcza przykładowy plik konfiguracyjny /etc/X11/xorg.conf.example, który możesz użyć, aby stworzyć własny. Zawiera dużo komentarzy, ale jeśli potrzebujesz więcej dokumentacji odnośnie składni, nie wahaj się przeczytać stronę man:

# man 5 xorg.conf

Miłego czytania, jeśli ktoś chce. My na pewno nie chcemy, więc będziemy kontynuować na sprawdzeniu, jak możemy stworzyć plik automatycznie.

Xorg sam umie dobrać większość parametrów za Ciebie. W większości przypadków, będziesz musiał tylko zmienić kilka linii, aby uzyskać pożądaną rozdzielczość. Jeśli interesuje Cię mocniejsze podkręcanie, przeczytaj część Zasoby na końcu tego rozdziału. Ale najpierw wygenerujmy (miejmy nadzieję działający) plik konfiguracyjny Xorg.

# Xorg -configure

Nie zapomnij przeczytać ostatnich linii wypisanych na ekranie, kiedy Xorg zakończy wykrywanie sprzętu. Jeśli mówi, że się nie udało w którymś miejscu, jesteś zmuszony ręcznie napisać plik xorg.conf. Zakładając, że się udało, powie Ci, że stworzył /root/xorg.conf.new gotowy do testów. Więc potestujmy :)

# X -config /root/xorg.conf.new

Jeśli wszystko idzie dobrze, powinieneś zobaczyć brzydkiego, odrażającego, wzdragającego, zdeformowanego zarządcę okien zwanego twm, prawdopodobnie najmniejszego dostępnego zarządcę okien. Spróbuj poruszać myszą i zobacz czy klawiatura i reszta działa. W następnej sekcji zoptymalizujemy nasz plik xorg.conf, aby pasował do sprzętu. Teraz przejdź do jednego z terminali, które widzisz na ekranie i wpisz exit (lub naciśnij Ctrl-D) zanim Xorg nie zakończy pracy. Jeśli nie możesz użyć myszy, aby aktywować okno terminalu, możesz również nacisnąć Ctrl-Alt-Backspace, aby zabić serwer X.

Xorg udostępnia narzędzie zwane xorgconfig, które spyta Cię o kilka różnych informacji dotyczących twojego systemu (karta graficzna, klawiatura, ...). Opierając się na twoich wpisach stworzy plik xorg.conf.

# xorgconfig

Najpierw przekopiuj xorg.conf.new na /etc/X11/xorg.conf, abyśmy nie musieli uruchamiać ciągle Xorg -config -- wpisywanie startx jest dużo prostsze :)

# cp /root/xorg.conf.new /etc/X11/xorg.conf

Teraz uruchom startx, aby wystartować serwer X. On użyje świeżo nadpisanego pliku jako własnego pliku konfiguracyjnego. Aby zakończyć sesję X, wpisz exit lub Ctrl-D w pojawiających się xtermach. Możesz również zabić sesję X używająć kombinacji Ctrl-Alt-Backspace. To by było jednak hańbiące wyjście z X - czego nie zawsze byś chciał. Jednak to nie boli :)

# startx

Jeśli czujesz, że rozdzielczość ekranu jest zła, powinieneś sprawdzić dwie sekcje w swojej konfiguracji. Najpierw jest sekcja Screen, w której jest wykaz rozdzielczości - jeśli są jakiekolwiek - które serwer X będzie używał. Domyślnie, ta sekcja może nie posiadać jakiegokolwiek wpisu o rozdzielczości w ogóle. Jeśli tak jest, Xorg oszacuje rozdzielczości opierając się na informacjach z drugiej sekcji Monitor.

Xorg sprawdza wtedy ustawienia HorizSync i VertRefresh z sekcji Monitor, aby obliczyć odpowiednie dla monitora rozdzielczości. Na tą chwilę, zostaw te ustawienia tak jak są. Tylko gdy zmiany w sekcji Screen (co opiszemy za minutę) nie dadzą rezultatu, będziesz musiał przejrzeć specyfikację twojego monitora i wprowadzić poprawne wartości. Możesz również użyć narzędzia, które przeszukuje specyfikacje monitora, takiego jak sys-apps/ddcxinfo-knoppix.

Teraz zmieńmy rozdzielczości. W następnym przykładzie z /etc/X11/xorg.conf dodamy linie Modes i DefaultDepth, tak aby nasz serwer X startował domyślnie z 24 bitami przy rozdzielczości 1024x768. Nie zajmuj się podanymi napisami - są przykładami i zwykle różnią się od ustawień dla twojego systemu.

Section "Screen"
  Identifier  "Default Screen"
  Device    "S3 Inc. ProSavage KN133 [Twister K]"
  Monitor   "Generic Monitor"
  DefaultDepth  24
  # Pewna część tekstu pominięta dla zwiększenia czytelności
  SubSection "Display"
    Depth   24
    Modes   "1024x768"
  EndSubSection
EndSection

Uruchom X-y (startx), aby sprawdzić, czy używają pożądanej rozdzielczości :)

Aby ustawić X-y do używania międzynarodowej klawiatury, znajdź sekcję InputDevice, która konfiguruje klawiaturę i dodaj opcję XkbLayout, wskazując na klawiaturę, którą chcesz. Na przykład, pokażemy Ci jak uzyskać klawiaturę Belgijską. Podmień po prostu kod języka na swój:

Section "InputDevice"
  Identifier  "Generic Keyboard"
  Driver    "keyboard"
  Option    "CoreKeyboard"
  Option    "XkbRules"  "xorg"
  Option    "XkbModel"  "pc105"
  Option    "XkbLayout" "be"
EndSection

Jeśli twoja mysz nie działa, najpierw musisz dowiedzieć się czy została wykryta przez jądro w ogóle. Myszy PS/2 (zgodnie z urządzeniem) widziane są jako /dev/psaux. Inne myszy (jak myszy USB) są widziane jako /dev/input (lub /dev/input/mice). W każdym przypadku możesz sprawdzić, czy urządzenia reprezentują twoją myszę sprawdzając dane wyjściowe tych plików, kiedy poruszasz myszą. Aby zakończyć sesję naciśnij Ctrl-C.

# cat /dev/input
(Nie zapomnij nacisnąć Ctrl-C, aby to przerwać)

Jeśli twoja mysz nie zostanie wykryta, sprawdź, czy wszystkie niezbędne moduły są załadowane.

Jeśli twoja mysz jest wykryta, wpisz nazwę urządzenia w odpowiedniej sekcji InputDevice. W następnym przykładzie zobaczysz, jak ustawiamy również dwie inne opcje: Protocol (wskazuje protokół myszy, który będzie użyty - większość użytkowników wybierze PS/2 lub IMPS/2) i ZAxisMapping (pozwala na użycie kółka myszy - jeśli się da).

Section "InputDevice"
  Identifier  "TouchPad Mouse"
  Driver    "mouse"
  Option    "CorePointer"
  Option    "Device"    "/dev/psaux"
  Option    "Protocol"    "IMPS/2"
  Option    "ZAxisMapping"    "4 5"
EndSection

Uruchom startx i ciesz się z rezultatu :) Gratulacje, teraz posiadasz (miejmy nadzieję) działające Xorg w twoim systemie. Następny krok to usunięcie tego lekkiego zarządcy okien i użycie lepszego (lub nawet całego środowiska pulpitu) takiego jak KDE lub GNOME, ale to nie jest część tego przewodnika :)

Na początek, man 5 xorg.conf udostępnia krótki, już kompletny informator o składniach użytych w pliku konfiguracyjnym. Otwórz go w terminalu podczas edycji pliku konfiguracyjnego!

Drugi punkt zasobów na twoim systemie to katalog /usr/X11R6/lib/X11/doc z różnymi plikami README dla osobnych chipsetów graficznych.

Jest również dużo zasobów w sieci o edytowaniu xorg.conf. Podamy tylko kilka z nich, użyj Google aby znaleźć więcej :) Jako że xorg.conf i XF86Config (plik konfiguracyjny projektu XFree86) używają tej samej składni dla większości opcji konfiguracyjnych oraz istnieje więcej informacji o XF86Config, podamy również i te zasoby.

• The XFree Local Multi-User HOWTO
• An Introduction to XFree 4.x napisana przez Chrisa Housera