Αν και είναι θεωρητικά δυνατή η χρήση ενός πλήρους δίσκου για να στεγάσει το σύστημα Linux σας, αυτό δεν γίνεται σχεδόν ποτέ στην πράξη. Αντ' αυτού, πλήρεις αποθηκευτικές συσκευές δίσκων χωρίζονται σε μικρότερες, πιο εύκολες στη διαχείριση συσκευές αποθήκευσης. Στα συστήματα , αυτές ονομάζονται κατατμήσεις.

Οι κατατμήσεις χωρίζονται σε τρεις τύπους: αρχική (primary), εκτενής (extended) και λογική (logical).

Μια αρχική κατάτμηση είναι μια κατάτμηση η οποία έχει τις πληροφορίες της αποθηκευμένες στο MBR (master boot record - κύρια εγγραφή εκκίνησης). Μιας και το MBR είναι πολύ μικρό (512 bytes) μόνο τέσσερις αρχικές κατατμήσεις μπορούν να οριστούν (για παράδειγμα, από /dev/sda1 μέχρι /dev/sda4).

Μια εκτενής κατάτμηση είναι μια ειδική περίπτωση αρχικής κατάτμησης (που σημαίνει ότι η εκτενής κατάτμηση πρέπει να είναι μία από τις τέσσερις πιθανές αρχικές κατατμήσεις) η οποία περιέχει περισσότερες κατατμήσεις. Τέτοια κατάτμηση δεν υπήρχε αρχικά, αλλά επειδή τέσσερις κατατμήσεις ήταν πολύ λίγες, ήρθε στη ζωή για να επεκτείνει το σχεδιάγραμμα διαμόρφωσης χωρίς την απώλεια οπίσθιας συμβατικότητας.

Μια λογική κατάτμηση είναι μια κατάτμηση μέσα σε μια εκτενής κατάτμηση. Οι ορισμοί τους δεν τοποθετούνται μέσα στο MBR, αλλά δηλώνονται μέσα στην εκτενή κατάτμηση.

Τα CD Εγκατάστασης παρέχουν υποστήριξη για EVMS και LVM2. Τα EVMS και LVM2 αυξάνουν την ευελιξία που παρέχεται από την ρύθμιση κατατμήσεών σας. Κατά τη διάρκεια των εντολών εγκατάστασης, θα επικεντρωθούμε σε "κανονικές" κατατμήσεις, αλλά είναι καλό να γνωρίζουμε ότι τα EVMS και LVM2 υποστηρίζονται επίσης.

Αν δεν ενδιαφέρεστε να σχεδιάσετε ένα σχεδιάγραμμα κατατμήσεων για το σύστημά σας, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το σχεδιάγραμμα κατατμήσεων που χρησιμοποιούμε σε αυτό το εγχειρίδιο:

Αν ενδιαφέρεστε να γνωρίζετε πόσο μεγάλες πρέπει να είναι οι κατατμήσεις, ή ακόμα να γνωρίζετε πόσες κατατμήσεις χρειάζεστε, συνεχίστε την ανάγνωση. Αλλιώς συνεχίστε με την κατάτμηση του δίσκου σας διαβάζοντας τη Χρήση της fdisk για την Κατάτμηση του Δίσκου σας.

Ο αριθμός των κατατμήσεων εξαρτάται πάρα πολύ από το σύστημά σας. Για παράδειγμα, αν έχετε πολλούς χρήστες, πιθανότατα χρειάζεστε το /home ξεχωριστά εφόσον αυξάνει την ασφάλεια και κάνει ευκολότερη τη διαδικασία δημιουργίας αντιγράφων ασφαλείας. Αν εγκαθιστάτε Gentoo για να εκτελεστεί σαν διακομιστή ηλεκτρονικών μηνυμάτων, το /var θα πρέπει να είναι ξεχωριστά εφόσον τα ηλεκτρονικά μηνύματα αποθηκεύονται εκεί. Μια καλή επιλογή συστήματος αρχείων θα μεγιστοποιήσει τότε την απόδοση. Οι διακομιστές παιχνιδιών θα έχουν ένα ξεχωριστό /opt αφού οι περισσότεροι διακομιστές παιχνιδιών εγκαθίστανται εκεί. Ο λόγος είναι ίδιος με αυτόν του /home: ασφάλεια και αντίγραφα ασφαλείας. Σίγουρα θα θέλετε να κρατήσετε μεγάλο το /usr: όχι μόνο θα περιέχει την πλειοψηφία των εφαρμογών, το δέντρο του Portage μόνο πιάνει γύρω στα 500MB εξαιρώντας τις διάφορες πηγές που είναι αποθηκευμένες σε αυτό.

Όπως βλέπετε, εξαρτάται από το τι θέλετε να πετύχετε. Ξεχωριστές κατατμήσεις ή τόμοι έχουν τα παρακάτω πλεονεκτήματα:

• Μπορείτε να επιλέξετε το καλύτερο σύστημα αρχείων για κάθε κατάτμηση ή τόμο
• Όλο το σύστημά σας δεν μπορεί να ξεμείνει από ελεύθερο χώρο αν ένα αδρανές εργαλείο συνεχώς γράφει αρχεία σε μια κατάτμηση ή τόμο
• Αν είναι απαραίτητο, οι έλεγχοι του συστήματος αρχείων μειώνονται στο χρόνο, καθώς πολλαπλοί έλεγχοι μπορούν να γίνουν παράλληλα (αν και αυτό το πλεονέκτημα γίνεται καλύτερα αντιληπτό με πολλαπλούς δίσκους απ' ότι με πολλαπλές κατατμήσεις).
• Η ασφάλεια μπορεί να ενισχυθεί προσαρτώντας μερικές κατατμήσεις ή τόμους σε λειτουγίες read-only (μόνο για ανάγνωση), noexec (παράλειψη των εκτελέσιμων bits κτλ.

Παρ' όλα αυτά, πολλαπλές κατατμήσεις έχουν ένα μεγάλο μειονέκτημα: αν δεν ρυθμιστούν κατάλληλα, μπορεί να καταλήξετε να έχετε ένα σύστημα με πολύ ελεύθερο χώρο σε μία κατάτμηση και καθόλου σε μια άλλη. Υπάρχει επίσης ένα όριο 15 κατατμήσεων για SCSI και SATA.

Σαν παράδειγμα δημιουργίας κατατμήσεων, σας δείχνουμε ένα για έναν δίσκο 20GB, που χρησιμποιείται σαν φορητός υπολογιστής παρουσιάσεων (περιέχει διακομιστή διαδικτύου, διακομιστή mail, gnome, ...):

$ df -h
Filesystem    Type    Size  Used Avail Use% Mounted on
/dev/sda5     ext3    509M  132M  351M  28% /
/dev/sda2     ext3    5.0G  3.0G  1.8G  63% /home
/dev/sda7     ext3    7.9G  6.2G  1.3G  83% /usr
/dev/sda8     ext3   1011M  483M  477M  51% /opt
/dev/sda9     ext3    2.0G  607M  1.3G  32% /var
/dev/sda1     ext2     51M   17M   31M  36% /boot
/dev/sda6     swap    516M   12M  504M   2% <not mounted>
(Μη κατατμημένος χώρος για μελλοντική χρήση: 2 GB)

Το /usr εδώ είναι σχεδόν γεμάτο (χρησιμοποιείται το 83%), αλλά όταν εγκατασταθεί όλο το λογισμικό, το /usr δεν τείνει να μεγαλώσει τόσο. Αν και η δέσμευση μερικών gigabytes από το δίσκο για το /var ίσως φαίνεται υπερβολική, θυμηθείτε ότι το Portage χρησιμοποιεί αυτή την κατάτμηση από προεπιλογή για τη μεταγλώττιση των πακέτων. Αν θέλετε να κρατάτε το /var σε ένα πιο λογικό μέγεθος, όπως 1GB, θα χρειατεί να αλλάξετε τη μεταβλητή PORTAGE_TMPDIR στο /etc/make.conf ώστε να δείχνει μια κατάτμηση με αρκετό ελεύθερο χώρο για μεταγλώττιση εξαιρετικά μεγάλων πακέτων όπως το OpenOffice.

Τα ακόλουθα μέρη εξηγούν πώς να κατατμήσετε ένα δίσκο με ένα σχεδιάγραμμα παρόμοιο με αυτό που περιγράφτηκε προηγουμένως, δηλαδή:

Αλλάξτε το σχεδιάγραμμα των κατατμήσεων σύμφωνα με τις προτιμήσεις σας.

Η fdisk είναι ένα δημοφιλές και ισχυρό εργαλείο για τη διάσπαση των δίσκων σας σε κατατμήσεις. Ανάψτε την fdisk στο δίσκο σας (στο παράδειγμά μας, χρησιμοποιούμε το /dev/sda):

# fdisk /dev/sda

Όταν μπείτε στην fdisk, θα χαιρετηθείτε με μια γραμμή που μοιάζει κάπως έτσι:

Command (m for help): 

Πιέστε το p για να δείτε τις τρέχουσες ρυθμίσεις των κατατμήσεων του δίσκου σας:

Command (m for help): p

Disk /dev/sda: 240 heads, 63 sectors, 2184 cylinders
Units = cylinders of 15120 * 512 bytes

   Device Boot    Start       End    Blocks   Id  System
/dev/sda1   *         1        14    105808+  83  Linux
/dev/sda2            15        49    264600   82  Linux swap
/dev/sda3            50        70    158760   83  Linux
/dev/sda4            71      2184  15981840    5  Extended
/dev/sda5            71       209   1050808+  83  Linux
/dev/sda6           210       348   1050808+  83  Linux
/dev/sda7           349       626   2101648+  83  Linux
/dev/sda8           627       904   2101648+  83  Linux
/dev/sda9           905      2184   9676768+  83  Linux

Command (m for help): 

Ο συγκεκριμένος δίσκος έχει ρυθμιστεί για να στεγάσει εφτά αρχεία συστημάτων Linux (κάθε ένα με μια αντίστοιχη κατάτμηση που απεικονίζεται στη λίστα σαν "Linux") καθώς επίσης και μια κατάτμηση swap (που απεικονίζεται στη λίστα ως "Linux swap").

Πρώτα θα αφαιρέσουμε όλες τις υπάρχουσες κατατμήσεις από το δίσκο. Πιέστε το d για να διαγράψετε μια κατάτμηση. Για παράδειγμα, για να διαγράψετε μια υπάρχουσα /dev/sda1:

Command (m for help): d
Partition number (1-4): 1

Η κατάτμηση έχει προγραμματιστεί για διαγραφή. Δεν θα εμφανίζεται άλλο αν πατήσετε p, αλλά δε θα σβηστεί μέχρι να αποθηκεύσετε τις αλλαγές σας. Αν κάνατε κάποιο λάθος και θέλετε να βγείτε χωρίς να αποθηκεύσετε τις αλλαγές σας, πατήστε q αμέσως και πατήστε enter και η κατάτμησή σας δεν θα διαγραφεί.

Τώρα υποθέτοντας ότι όντως χρειάζεστε να αφαιρέσετε όλες τις κατατμήσεις του συστήματός σας, πιέστε επαναλαμβανόμενα p για να εκτυπώσετε όλες τις κατατμήσεις που βρίσκονται στη λίστα και μετά πιέστε d και το νούμερο της κατάτμησης για να τη διαγράψετε. Τελικά, θα καταλήξετε με ένα άδειο τραπέζι κατατμήσεων.

Disk /dev/sda: 30.0 GB, 30005821440 bytes
240 heads, 63 sectors/track, 3876 cylinders
Units = cylinders of 15120 * 512 = 7741440 bytes

Device Boot    Start       End    Blocks   Id  System

Command (m for help):

Τώρα που το τραπέζι κατατμήσεων της μνήμης είναι άδειο, είμαστε έτοιμοι να δημιουργήσουμε τις κατατμήσεις. Θα χρησιμοποιήσουμε ένα προεπιλεγμένο σχεδιάγραμμα κατατμήσεων όπως συζητήθηκε προηγουμένως. Φυσικά, μην ακολουθείτε αυτές τις οδηγίες κατά γράμμα αν δεν θέλετε το ίδιο σχεδιάγραμμα κατατμήσεων!

Πρώτα θα δημιουργήσουμε μια μικρή κατάτμηση boot. Πιέστε n για να δημιουργήσετε τη νέα κατάτμηση, μετά p για να επιλέξετε μια αρχική κατάτμηση, ακολουθούμενο από το 1 για να επιλέξετε την πρώτη αρχική κατάτμηση. Όταν ερωτηθείτε για τον πρώτο κύλινδρο, πιέστε enter. Όταν ερωτηθείτε για τον τελευταίο κύλινδρο, πληκτρολογήστε +32M για να δημιουργήσετε μια κατάτμηση μεγέθους 32 Mbyte και να την ορίσετε ως εκκινήσιμη:

Command (m for help): n
Command action
  e   extended
  p   primary partition (1-4)
p
Partition number (1-4): 1
First cylinder (1-3876, default 1): (Πιέστε Enter)
Using default value 1
Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK (1-3876, default 3876): +32M

Τώρα, όταν θα πιέσετε p, θα πρέπει να δείτε την ακόλουθη έξοδο κατατμήσεων:

Command (m for help): p

Disk /dev/sda: 30.0 GB, 30005821440 bytes
240 heads, 63 sectors/track, 3876 cylinders
Units = cylinders of 15120 * 512 = 7741440 bytes

   Device Boot    Start       End    Blocks   Id  System
/dev/sda1             1        14    105808+  83  Linux

Πρέπει να κάνουμε αυτή την κατάτμηση εκκινήσιμη. Πιέστε a για να ενεργοποιήσετε τη σημαία εκκίνησης σε μια κατάτμηση και επιλέξτε 1. Αν πιέσετε p ξανά, θα δείτε ότι ένα * τοποθετήθηκε στη στήλη "Boot".

Ας δημιουργήσουμε τώρα την κατάτμηση swap. Για να το κάνετε αυτό, πιέστε n για να δημιουργήσετε μία νέα κατάτμηση, μετά p για να πείτε στην fdisk ότι θέλετε μια αρχική κατάτμηση. Μετά πιέστε 2 για να δημιουργήσετε τη δεύτερη αρχική κατάτμηση, την /dev/sda2 στην περίπτωσή μας. Όταν ερωτηθείτε για τον πρώτο κύλινδρο, πιέστε enter. Όταν ερωτηθείτε για τον τελευταίο κύλινδρο, πληκτρολογήστε +512M για να δημιουργήσετε μία κατάτμηση μεγέθους 512MB. Αφού κάνετε αυτό, πιέστε t για να θέσετε τον τύπο της κατάτμησης, 2 για να επιλέξετε την κατάτμηση που μόλις δημιουργήσατε και μετά πληκτρολογήστε 82 για να θέσετε τον τύπο της κατάτμησης σε "Linux Swap". Αφού τελειώσετε αυτά τα βήματα, πατώντας p θα πρέπει να εμφανιστεί ένα τραπέζι κατατμήσεων παρόμοιο με αυτό:

Command (m for help): p

Disk /dev/sda: 30.0 GB, 30005821440 bytes
240 heads, 63 sectors/track, 3876 cylinders
Units = cylinders of 15120 * 512 = 7741440 bytes

   Device Boot    Start       End    Blocks   Id  System
/dev/sda1   *         1        14    105808+  83  Linux
/dev/sda2            15        81    506520   82  Linux swap

Τέλος, ας δημιουργήσουμε την κατάτμηση root. Για να γίνει αυτό, πιέστε n για να δημιουργήσετε μία νέα κατάτμηση, μετά p για να πείτε στην fdisk ότι θέλετε να δημιουργήσετε μια αρχική κατάτμηση. Μετά πιέστε 3 για να δημιουργήσετε την τρίτη αρχική κατάτμηση, την /dev/sda3 στην περίπτωσή μας. Όταν ερωτηθείτε για τον πρώτο κύλινδρο, πιέστε enter. Όταν ερωτηθείτε για τον τελευταίο κύλινδρο, πιέστε enter για να δημιουργήσετε μία κατάτμηση που καταλαμβάνει τον υπόλοιπο του ελεύθερου χώρου στο δίσκο. Αφού τελειώσετε αυτά τα βήματα, πατώντας p θα πρέπει να εμφανιστεί ένα τραπέζι κατατμήσεων παρόμοιο με αυτό:

Command (m for help): p

Disk /dev/sda: 30.0 GB, 30005821440 bytes
240 heads, 63 sectors/track, 3876 cylinders
Units = cylinders of 15120 * 512 = 7741440 bytes

   Device Boot    Start       End    Blocks   Id  System
/dev/sda1   *         1        14    105808+  83  Linux
/dev/sda2            15        81    506520   82  Linux swap
/dev/sda3            82      3876  28690200   83  Linux

Για αποθήκευση του σχεδιαγράμματος των κατατμήσεων και έξοδο από την fdisk, πιέστε w.

Command (m for help): w

Τώρα που οι κατατμήσεις σας έχουν δημιουργηθεί, μπορείτε να συνεχίσετε με τη Δημιουργία Συστημάτων Αρχείων.

Τώρα που οι κατατμήσεις σας έχουν δημιουργηθεί, είναι ώρα να τοποθετήσετε ένα σύστημα αρχείων σε αυτά. Αν δεν νοιάζεστε για ποιο σύστημα αρχείων να επιλέξετε και είστε ικανοποιημένοι με αυτό που χρησιμοποιούμε ως προεπιλογή σε αυτό το εγχειρίδιο, συνεχίστε με το Εφαρμογή ενός Συστήματος Αρχείων σε μία Κατάτμηση. Διαφορετικά συνεχίστε να διαβάζετε για τα διαθέσιμα συστήματα αρχείων...

Για να δημιουργήσετε ένα σύστημα αρχείων σε μία κατάτμηση ή ένα τόμο, υπάρχουν εργαλεία διαθέσιμα για κάθε πιθανό σύστημα αρχείων:

Για παράδειγμα, για να έχετε την κατάτμηση boot (/dev/sda1 στο παράδειγμά μας) σε ext2 και την κατάτμηση root (/dev/sda3 στο παράδειγμά μας) σε ext3, θα χρησιμοποιήσετε:

# mke2fs /dev/sda1
# mke2fs -j /dev/sda3

Τώρα δημιουργήστε τα συστήματα αρχείων στις νεο-δημιουργημένες κατατμήσεις (ή λογικούς τόμους).

Το mkswap είναι η εντολή που χρησιμοποιείται για την αρχικοποίηση κατατμήσεων swap:

# mkswap /dev/sda2

Για να ενεργοποιήσετε την κατάτμηση swap, χρησιμοποιήστε το swapon:

# swapon /dev/sda2

Δημιουργήστε και ενεργοποιήστε το swap με τις εντολές που αναφέρθηκαν παραπάνω.