Xfce jest szybkim, lekkim środowiskiem graficznym dla systemów uniksowych. Został stworzony z myślą o wysokiej wydajności i możliwością pełnej konfiguracji, zachowując zarazem kompatybilność ze specyfikacją Freedesktop.

W odróżnieniu od cięższych środowisk, takich jak Gnome i KDE, Xfce używa dużo mniej zasobów systemowych. Dodatkowo, Xfce oferuje większą modularność i mniej zależności - zajmuje mniej miejsca na przestrzeni dyskowej, a jego instalacja jest znacznie krótsza, co jest dodatkowym atutem.

Przewodnik pokaże nie tylko jak zainstalować i skonfigurować podstawowe środowisko, ale również odkryje opcje pozwalające wykorzystać 100% jego możliwości, zachowując swoją filozofię: lekko, szybko i modularnie.

Należy się upewnić czy Xorg został skonfigurowany Według Konfiguracji serwera X

Następnie należy upewnić się, że wszystkie przydatne flagi USE znajdują się w /etc/make.conf. Minimum przydatności zapewnia USE="-gnome -kde -minimal -qt3 -qt4 X branding dbus hal jpeg lock session startup-notification thunar".

Przystępujemy zatem do instalacji pakietu xfce4.

# emerge -avt xfce4-meta

Następnie należy dodać użytkownika do grup plugdev, cdrom, cdrw i usb, aby w pełni wykorzystać zalety hal i mieć możliwość montowania i używania nośników takich jak aparaty czy USB.

(Należy zmienić nazwę użytkownika)
# for x in plugdev cdrom cdrw usb ; do gpasswd -a username $x ; done

Teraz należy zaktualizować zmienne środowiskowe:

# env-update && source /etc/profile

Wystartujmy hald i dodajmy go do poziomu uruchamiania default:

# /etc/init.d/hald start
# rc-update add hald default

Skoro Xfce jest już zainstalowane, zapewne chcemy, aby właśnie ono uruchamiało się po wpisaniu polecenia startx. W tym celu należy się zalogować jako zwykły użytkownik i wykonać polecenie:

$ echo "exec startxfce4" > ~/.xinitrc

Uruchomienie Xfce ogranicza się teraz do wpisania startx

$ startx

Zespół Xfce wita i gratuluje dobrego wyboru środowiska graficznego. Można teraz śmiało zaznajomić się z nim, a następnie kontynuować tę lekturę.

Można zauważyć, że prawe kliknięcie myszki na pulpicie otwiera menu wszystkich zainstalowanych aplikacji. Takie rozwiązanie jest dobre, ale czasami może sprawić problemu - zwłaszcza, kiedy pulpit jest zasłonięty wieloma oknami. Z tego powodu jedną z pierwszych rzeczy, które ułatwią użytkowanie Xfce jest dodanie aplikacji menu do panelu. W tym celu należy nacisnąć prawym przyciskiem myszy na panelu, a następnie wybrać "Dodaj Nowy Element" i z otwartego okna z listą aplikacji wybrać "Menu Xfce". Można też wskazać miejsce na panelu, w którym aplikacja ma być wyświetlana.

Jeśli są zainstalowane (lub planuje się zainstalować) popularne aplikacje z rodzin Gnome lub KDE, takie jak k3b, nautilus, kmail, evolution itp, należy mieć pewność, że Xfce uruchomi właściwe usługi przy starcie. Przejdźmy do Menu --> Ustawienia --> Sesje i uruchamianie.. W zakładce "Zaawansowane", należy zaznaczyć właściwe opcje. Może to odrobinę wydłużyć czas uruchamiania się Xfce, ale spowolni czas uruchomienia aplikacji KDE i Gnome.

Xfce ma możliwość zapisania ustawienia sesji i uruchomionych programów. Zapis może się dokonywać automatycznie podczas wylogowania lub za potwierdzeniem użytkownika. Służy do tego zakładka "Ogólne" w menu Sesje i uruchamianie. Ta opcja jest szczególnie użyteczna przy zgubnych błędach konfiguracji. Przypadkowo zabity proces panelu? Wystarczy wybrać "Nie" kiedy Xfce zapyta się o zapis sesji. Terminal ma sie uruchamiać przy kolejnym logowaniu? Najzwyczajniej zapisz sesję przy wylogowaniu.

Xfce ma już swoją podstawową funkcjonalność, ale jeśli ktoś jest zainteresowany czymś więcej, powinien kontynuować lekturę!

W tym rozdziale zostaną omówione użyteczne wtyczki i aplikacje, spełniające codzienne potrzeby w obrębie Xfce.

W drzewie Portage dostępnych jest wiele wtyczek dla panelu Xfce. Można je przeglądnąć używając komendy emerge --search xfce. W większości przypadków ich nazwy są wystarczająco wymowne, kilka zasługuje na uwagę, ponieważ są naprawdę pomocne. Do ich instalacji zwyczajnie używamy polecenia emerge. Pluginy zostaną dodane do listy w menu "Dodaj nowy element", które pokazuje się po kliknięciu prawym przyciskiem myszki na panelu.

• xfce4-battery-plugin jest idealny dla użytkowników laptopa. Wyświetla procentowo stan naładowania baterii, pozostały czas pracy, moc (AC lub baterii), stan wentylatora, ostrzeżenia. Może być nawet skonfigurowany w taki sposób, aby wykonywać polecenia na pewnych poziomach naładowania baterii. Ta opcja może być użyta, aby wprowadzić laptopa w stan hibernacji, kiedy bateria jest niemalże wyczerpana.
• xfce4-verve-plugin jest małą linią poleceń wbudowaną w panel. Używanie jej jest szybsze niż otwarcie kolejnego terminala.
• xfce4-mount-plugin daje możliwość wygodnego montowania urządzeń zapisanych w /etc/fstab.
• xfce4-sensors-plugin pozwala monitorować zasoby sprzętowe, takie jak: temperatura procesora, szybkość pracy wentylatora, temperaturę dysków czy napięcia na płycie głównej i znacznie więcej.

Brak jakiegoś konkretnego programu na liście dodatków do Xfce to żaden problem. Zawsze można skorzystać z dodatków napisanych dla Gnome. Wystarczy najpierw zainstalować pakiet xfce4-xfapplet-plugin i potem można już swobodnie korzystać ze wszystkich dodatków napisanych dla Gnome.

Teraz należy zainstalować kilka użytecznych aplikacji i narzędzi: xfce4-mixer, xfprint, xfce4-taskmanager, xfwm4-themes, orage, mousepad, x11-terms/terminal i thunar.

xfce4-mixer jest programem do kontroli karty dźwiękowej użytkownika. Może być uruchomiony jako applet, dając tym samym szybki dostęp do zmiany głośności odtwarzania. xfprint dostarcza prostego modułu zarządzania drukarką i jej zadaniami; jest absolutnie niezbędny jeśli użytkownik planuje drukować w tym środowisku. xfce4-taskmanager wyświetla listę wszystkich uruchomionych aplikacji oraz stopień użycia procesora i pamięci przez każdy z nich. Po kliknięciu prawym przyciskiem myszy na procesie można zabić źle działającą aplikację, wstrzymać, uruchomić ponownie czy zmienić priorytet, z którym została uruchomiona. Daje to możliwość wpływania na to ile aplikacje zużywają zasobów.

xfwm4-themes dodaje kilka tematów menedżera okien. Użytkownik może chcieć dodać bardziej rozwinięty zestaw ikon jak tango-icon-theme, żeby nieco zaokrąglić swój pulpit.

orage to mały i bardzo poręczny kalendarz. mousepad to bardzo elementarny edytor tekstu, który bardzo szybko się uruchamia. x11-terms/terminal jest o wiele bardziej konfigurowalny i użyteczny niż xterm dostarczany przez xorg-server.terminal bez problemu wspiera Unicode oraz udawaną i prawdziwą przezroczystość poprzez wbudowany w Xfce menedżer kompozycji. Wszystko od razu. Przełączenie Xfce na Terminal jest proste, wystarczy upewnić się, że wpis dla terminala w skrócie na panelu to /usr/bin/Terminal a nie xterm. Zmienia się go klikając prawym przyciskiem myszki na skrócie i wybierając z menu opcję Właściwości (Properties).

thunar to wbudowany w Xfce graficzny menedżer plików. Jest szybki i posiada naprawdę wielkie możliwości. Jakby tego było mało, istnieje do niego spory zestaw dodatków, które jeszcze bardziej zwiększają jego użyteczność. Można je zainstalować za pomocą polecenie emerge. Oto kilka z nich:

• thunar-archive-plugin pozwala na tworzenie i otwieranie zarchiwizowanych plików za pomocą menu pod prawym przyciskiem myszki. Dostarcza poręczną nakładkę na aplikacje archwizujące takie jak xarchiver, squeeze i file-roller
• thunar-media-tags-plugin pozwala na inteligentną jednoczesną zmianę nazw wielu plików multimedialnych oraz pozwala na edycję ich tagów id3 i ogg.
• thunar-thumbnailers pozwala na przeglądanie kilku różnych typów plików w Thunarze, takich jak obrazki czy czcionki.
• thunar-volman automatycznie zarządza wymiennymi zasobami i dyskami.

Można też dodać kilka aplikacji spoza Xfce, które dopełnią nasze środowisko. Oto kilka takich zgodnych z filozofią Xfce programów.

Choć mousepad to bardzo wygodne narzędzie, czasem nie wystarcza i potrzebny jest jakiś większy biurowy edytor tekstu. Wiele osób nie ma miejsca na OpenOffice.org. Polecamy zatem instalację programu abiword. AbiWord jest mniejszy. Posiada on również zestaw bardzo przydatnych rozszerzeń, które znajdują się w pakiecie abiword-plugins.

Lista programów do czytania poczty internetowej nie kończy się na mozilla-thunderbird i evolution. Warto zwrócić uwagę na claws-mail.

Dla potrzeb internetowych rozmów, idealnym kandydatem jest irssi. Mały, niezwykle konfigurowalny klient IRC, który jest uruchamiany w terminalu. Do używania większej ilości protokołów, warto pomyśleć o aplikacji, która obsługuje wszystkie, a przynajmniej większość z nich. Takim programem może być pidgin.

Pełne wsparcie dla multimediów takich jak filmy i muzyka posiadają mplayer oraz audacious. Obie aplikacje potrafią odtwarzać większość dostępnych formatów oraz posiadają moc dodatkowych pluginów dającym im dodatkową funkcjonalność.

Ostatecznie, potrzeba również przeglądarki internetowej. Prawie każda graficzna przeglądarka wymaga więcej zasobów niż większość dotychczas zainstalowanych aplikacji. Zwykle mozilla-firefox (lub mozilla-firefox-bin) jest dobrym wyborem. Alternatywnie istnieje także opera. Niestetyopera nie jest dostępna dla wszystkich architektur procesora i ma więcej zależności, dopóki nie ustawi się dla niej odpowiednich flag USE.

(Instalacja Mozilli Firefox'a)
# emerge mozilla-firefox
(Instalacja Opery)
# echo "www-client/opera qt-static" >> /etc/portage/package.use
# emerge opera

Skoro już zostało opisanych kilka dobrych sugestii co do wypełnienia systemu aplikacjami, zastanówmy się co jeszcze można zrobić, aby zdobyć doświadczenie z xfce.

Wpis startxfce4 został dodany do ~/.xinitrc, aby móc się zalogować wpisując w konsoli startx. Nie jest to złe, ale można logować się używając graficznego menadżera logowania, który automatycznie uruchomi Xfce.

Najpierw należy mieć pewność, że Xfce uruchomi się po procesie bootowania:

# rc-update add xdm default

To jeszcze nie koniec. Teraz należy wybrać menedżer logowania i ustawić odpowiednie zmienne. W drzewie Portage znajduje się wiele tego typu programów, my opiszemy SLiM, czyli Simple Login Manager.

slim jest szybki i lekki, nie posiada również wielu zależności. Jest idealnym dodatkiem do Xfce.

# emerge -avt SLIM

Następnie należy ustawić zmienną DISPLAYMANAGER w /etc/conf.d/xdm:

DISPLAYMANAGER="slim"

SLIM będzie w stanie automatycznie uruchomić sesję Xfce jeśli doda się wpis XSESSION="Xfce4" do pliku /etc/env.d/90xsession.

# echo XSESSION=\"Xfce4\" > /etc/env.d/90xsession
# env-update && source /etc/profile

Drobne zmiany wyglądu środowiska mogą być nieco uciążliwe. Xfce ma wszystkie opcje, jakich oczekuje się od nowoczesnych środowisk. Od wygładzania konturów czcionek, schematy kolorów, mnóstwo dekoracji okien, motywy i wiele, wiele innych. Jeśli to za mało, zawsze można zainstalować motywy, ikony, motywy kursora i tapety.

Wyboru ładnej tapety z motywem Gentoo w różnych rozdzielczościach, można dokonać na stronie Grafiki Gentoo Linux. Ikony i motywy ściśle przeznaczone dla Xfce, są dostępne na portalu Xfce-Look. Ważną rzeczą, o której należy pamiętać o pobranych paczkach, jest to, że zwykle należy je najpierw rozpakować, a następnie zainstalować w odpowiednich katalogach. Ikony w /usr/share/icons/, tematy w /usr/share/themes/. Tych katalogów należy użyć, jeśli chce się, aby każdy użytkownik mógł z nich skorzystać. Dla każdego użytkownika indywidualnymi katalogami są odpowiednio ~/.icons/ oraz ~/.themes/.

Tych, którzy zdecydowali się na używanie menadżera SLIM, może zainteresować fakt, że w pakiecie slim-themes znajduje się cała seria interesujących tematów do niego. Warto również sprawdzić stronę z tematami do SLIM. Tworzenie własnych tematów jest bardzo proste. W tym celu należy przeczytać Themes HowTo.

Xfce posiada własny, wbudowany kompozytor do zarządzania przezroczystością. Opcja ta może być znaleziona w Menu --> Ustawienia --> Menadżer Okien. Do uzyskania lepszych wyników potrzebna jest odpowiednia karta graficzna ze sterownikiem wspierającym sprzętową akcelerację obrazu. Należy także zainstalować pakiet xfwm4 z flagą USE xcomposite. Następnie należy dodać do pliku /etc/X11/xorg.conf dodać następujące wpisy:

Section "Extensions"
    Option  "Composite"  "Enable"
EndSection

Jest to oczywiście podstawa konfiguracji, której wymaga Xfce i Xorg-x11. Ustawienie sprzętowej akceleracji obrazu zależy od posiadanej karty graficznej i jest poza zakresem tego poradnika. Aby dowiedzieć się czegoś więcej na ten temat należy zajrzeć do podręcznika Dokumentacja dla Gentoo na stacjach roboczych.

Serdeczne gratulacje dotarcia do tego miejsca poradnika. Xfce zostało poprawnie zainstalowane i skonfigurowane.

Potrzeba dodatkowej pomocy podczas konfiguracji i użytkowania Xfce? Więcej sugestii dotyczących lekkich aplikacji? Warto zajrzeć na:

• Forum Gentoo
• #xfce na irc.freenode.net
• Zainstalowane pliki pomocy oraz inna dokumentacja Xfce znajdują się w /usr/share/xfce4/doc/C/index.html. Można je czytać za pomocą przeglądarki www. Jest tam opisane wiele ciekawych dodatkowych możliwości Xfce.
• stronę domową Xfce